Arkeoloji Bilimleri Dergisi

Özet

Bu makalenin konusunu Ulucak Höyük’te ortaya çıkartılan ve MÖ 6. binyılın başına tarihlenen seramik üretim atölyesi oluşturmaktadır. İzmir’in Kemalpaşa ilçesi, Ulucak beldesinde yer alan ve Batı Anadolu’nun en erken Neolitik yerleşimlerinden biri olan Ulucak Höyük’te ilk iskân evresi MÖ 6850/6800 yılları arasında başlamış olup MÖ 5670’e değin kesintisiz olarak devam etmiştir. Söz konusu seramik üretim atölyesi, yerleşmenin Geç Neolitik Dönem’e tarihlenen IVc tabakasında ortaya çıkartılmıştır. Seramiklerin teknolojik açıdan analizine ve bazı yerleşmelerde seramik fırınlarının ortaya çıkartılmasına dayanarak, Mezopotamya’dan Anadolu ve Ege’ye dek uzanan geniş coğrafyada seramik üretiminin MÖ 6. binyılda uzmanlaşmış bir faaliyete dönüştüğü önerilmektedir. Bununla birlikte, Ulucak Höyük seramik üretim atölyesi, hem seramik üretiminin belli bir grup tarafından üretildiğini mekânsal olarak açıkça gösteren hem de seramik hamurunun hazırlanışından, şekillendirme teknikleri, yüzey işlemi ve fırınlanmasına dek uzanan üretim zincirinin her aşamasına ilişkin doğrudan arkeolojik kanıt sağlayan bu döneme ait şimdilik bilinen en erken ve yegâne örneği temsil etmektedir. Bu makalede söz konusu atölyenin kronolojik ve kültürel altlığı, mimari özellikleri, içinde ele geçen buluntuların niteliği ve mekânsal dağılımı, seramik ve kil topaklar üzerinde saptanan parmak izi incelemeleri ve boya, kireç, kil topak gibi buluntuların kimyasal analizlerinden (ICP-MS) elde edilen sonuçlar sunulmaktadır. Ardından, bu sonuçların erken seramik uzmanlaşması bağlamında ifade ettiği anlam tartışılmaktadır.